سینمای معنوی ایران

اگر به دیدن فیلم‌های ایرانی علاقه دارید ما به شما کمک می‌کنیم تا بهترین فیلم های دینی ایرانی را برای تماشا کردن انتخاب کنید. در این مطلب بهترین فیلم های سینمای معنوی و دینی ایران معرفی شده‌اند، برای آشنایی بیشتر همراه ما باشید.

1. وقتی همه خواب بودند Vaghti Hame Khab Boodand

سال ساخت: 1384

کارگردان: فریدون حسن‌پور

این فیلم یکی از بهترین فیلم های مذهبی ایرانی است. داستان این عنوان درباره زنی به نام بی بی سلیمه، مامای محبوب روستای تازه آباد است. او سال‌هاست که منتظر نوبت سفرش به خانه خداست و بالاخره روز موعود فرا می‌رسد. اما آیا بی بی سلیمه می‌تواند راهی این سفر شود؟

بي‌بي، ماماي پير ده، كودكان بسياري در ده به دنيا آورده است. كودكان او را چون مادر خويش مي‌دانند او همواره در طول عمرش يك آرزو در دل داشته، آن هم زيارت خانه خداست.بی‌بی سلیمه، مامای پیر و محبوب روستای تازه‌آباد بالاخره پس از سالها انتظار نوبت سفرش به خانه خدا فرا می‌رسد. بی‌بی در حال خداحافظی و حلالیت‌طلبی از اهالی ده است که خبر می‌رسد اجازه سفر ندارد … هیچ کس نمی‌خواهد این خبر تلخ را به بی‌بی بدهد … و تنها مش کریم است که حاضر به چنین کاری می‌شود چون می‌خواهد خودش اولین حاجی روستا باشد . از سوی دیگر بچه‌ها و نصیر ساده دل، تصمیم می‌گیرند بی‌بی را به مراد دل برسانند و خودشان او را به مکه ببرند.

این فیلم در جشنواره های مختلف ایران برنده جوایز متعدد شده است از جمله سیمرغ بلورین بخش سینمای معناگرا (فرشته طائرپور) در بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر اما این فیلم از سوی مردم فیلم ضعیف و کم اثر ارزیابی شد.

فيلم توانسته از لوكيشن‌هاي سرسبز و مه آلود شمال به خوبي براي درآوردن بستري براي القا و فضاي معنوي‌اش بهره ببرد. بكر بودن طبيعتي زيبا كه بطور غيرمستقيم حس معنوي و دينداري بي‌آلايش مردمانش را انعكاس مي‌دهد و نشان مي‌دهد كه بستر طبيعت مكان مناسبي براي فيلم‌هاي معناگرا و القاي حس‌هاي ماورايي است. موسيقي و استفاده از آواز هم در القاي فضاي معنوي داستان تاثيرگذار هستند، هرچند گاه آوازها زياد تكرار مي‌شوند. فيلم از عنصر طنز هم به خوبي براي تلطيف قصه جدي‌اش بهره مي‌گيرد. سكانسي كه بي‌بي لباس احرام مي‌پوشد و مي‌خواهد به دور صخره طواف كند بسيار تاثيرگذار است و براي لحظاتي چشمان تماشاگر را نمناك مي‌كند. او در كنار چشمه‌اي جوشان از حال مي‌رود اين فضا بنظر فضايي بهشتي و ماورايي مي‌آيد و با كرين شات‌هايي از روي بي‌بي كه كات مي‌شود به پوستر كعبه در خانه‌اش، رسيدن مخلوق به خالقش را القا مي‌كند،

کارگزدان فیلم حسین پور درباره انگيزه ساخته شدن فيلم مي‌گويد: «من در واقع مي‌خواستم فيلمي بسازم براي مادرم كه آرزو داشت به مكه برود، اما من هيچ وقت موفق نشدم او را بفرستم. اين نشانه‌اي بود در ذهنم تا با آن فيلمي بسازم كه نه تنها مادر من، بلكه همه مادرها به مكه بروند.

 

2. دل شکسته

فیلمی به کارگردانی و نویسندگی علی روئین‌تن و تهیه‌کنندگی مجید اسماعیلی محصول سال ۱۳۸۶

فیلم عاشقانه «دل‌شکسته» که یکی از بهترین فیلم های مذهبی ایرانی است بارها از تلویزیون پخش شده است. این فیلم در واقع یادآور همان جمله معروف است که بهترین نوع عشق برای آدمی، آن است که از عشق زمینی به عشق آسمانی برسد.

جوانی مذهبی به نام امیرعلی با بازی درخشان شهاب حسینی در پروژه‌ای دانشگاهی با دختری آشنا می‌شود و بر اساس گروه‌بندی که استادشان انجام داده باید پایان‌نامه خود را با هم به سرانجام برسانند. دختر و خانواده‌اش از فرهنگی متفاوت است که آنچنان در قید و بند مذهب نیستند و امیرعلی و مادرش به شدت معتقد به اهل بیت هستند. رفته رفته در حین انجام پروژه امیرعلی عاشق دخترک می‌شود و دختر هم حس می‌کند امیرعلی نیمه گمشده اوست، اما وقتی امیرعلی به خواستگاری دختر می‌رود پدرش او و اسلام و امام حسین را مورد تمسخر قرار می‌دهد.

داستان حکایت سرگشتگی و دلدادگی دو جوان، از دوقشر ودو فرهنگ متفاوت را روایت می کند. نفس خجسته ( بی تا بادران )دختری است پرشور و پرانگیزه از قشر مرفه و تحصیل کرده که خیلی هم در قید و بند مذهب قرارندارد، در مقابل امیرعلی دوران(سیدشهاب حسینی) جوانی است مذهبی، سربه زیر،از قشر متوسط و بسیار مؤدب که حال و هوای مذهبی اش در چهره و ظاهرش نمایان است. امیرعلی به شغل صحافی مشغول است.این دو، در رشته جامعه شناسی، و در یک دانشگاه مشغول تحصیل هستند. باورهای مذهبی امیرعلی آنقدر برایش مهم و در جایگاه والایی قرار دارد که تحت الشعاع تمام مسائل زندگی و روابط اجتماعی اش می باشد. نقطه عطف اول فیلم، تحویل پایان نامه مشترک آن دو با موضوع ترسیم یک جامعه آرمانی است . درست از اینجاست که فیلمنامه به بیان اعتقادات و باورهای هر کدام از آن دو می پردازد . لحن فیلم، برخلاف تصوری که از داستان و نام فیلم می شود ، اصلاً لحن خشک و عصا قورت داده ای نیست، بلکه با رگه های طنزآن هم از نوع طنز موقعیت و گاهی طنزکلامی تلطیف شده است.

 

نفس،بارها و بارها در طول فیلم، امیر علی را به دلیل سوار شدن بر موتور سیکلت یابوسوار خطا می کند .و این نشان دهنده، طرز تفکر نفس است که هر طور خودش دوست دارد به مردم القاب مختلف می دهد. در مقابل امیر علی در مقابل کارشکنی های نفس، سکوت می کند و معمولاً به ذکرهای زیر لب خود پناه می برد که مبادا حرفی بزند که برخلاف اعتقاداتش باشد. نویسنده لحن خوبی را برای بیان برخی واقعیت های جامعه انتخاب کرده، چرا که تضادها با زبان طنز ملموس تر و باورپذیرتر می شوند. قصه به نحوی پیش می رود که دیدن عزاداری های امام حسین(ع)در شب شام غریبان باعث استحاله درونی پدر نفس می شود و او راضی به ازدواج نفس و امیرعلی می شود. موسیقی هم از نقاط بسیار مثبت این فیلم است. سازها و حتی آواهایی که در طول فیلم بر روی تصویر شنیده می شود الحق و الانصاف بسیار پخته و کامل ساخته شده و حال و هوای فیلم را با موسیقی ضرب زورخانه ای و تلفیق آن باسازهای دیگرچنان قدرتمند کرده که تمام احساسات فیلم را به همراه خود یدک می کشد.البته از بازی های بسیارخوب بی تا بادران و شهاب حسینی هم نگذریم

این فیلم در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج فیلمبرداری شده‌است.

 

3. استشهادی برای خدا

سال ساخت: 1386

کارگردان: علیرضا امینی

فیلم سینمایی «استشهادی برای خدا» ماجرای یک راهبان قطار به اسم فتحی است که وقتی حس می‌کند زمان مرگش فرا رسیده است، پس از سال‌ها به روستای پدری خود برمی‌گردد و در تلاش است از مردمی که از او ناراحت و آزرده هستند، حلالیت بطلبد.

او در زمان‌های دور راجع به همسرش صحبت‌های ناروایی داشته و سبب فرار او از روستا شده است و حالا برای اینکه آسوده‌تر به پیشگاه خداوند برود از مردم می‌خواهد حلالیت خود را بنویسند و امضا کنند و بدین ترتیب استشهادنامه‌ای برای خداوند آماده می‌کند. این فیلم از بهترین فیلم های مذهبی ایرانی است.

فتحی (جمشید هاشم پور) پس از 20 سال به روستای خود بازگشته تا از مردم و همسرش حلالیت بطلبد.20 سال پیش نرگس همسر فتحی به دلیل ریزش بهمن ، به اجبار چند روزی را در کوهستان همراه با دو سرباز سپری کرده و این موضوع باعث شده تا اهالی روستا تهمت های ناروایی به او نسبت دهند.فتحی که تحمل تهمت زنی های مردم را نداشت , پس از به آتش کشیدن مزارع روستائیان همسر خود را ترک کرده و از روستا می رود.اکنون پس از این مدت طولانی و در حالی که نشانه های مرگ را لمس کرده به روستا باز می گردد تا از مردم و نرگس حلالیت بطلبد.شیخ علی محمد(

محسن تنابنده)روحانی و رحمت (احمد مهرانفر ) گورکن روستا به او خبر می دهند که نرگس سال هاست در بالا ترین نقطه کوه ، جایی که کمتر انسانی تاب و توان رفتن به آنجا را دارد ، به تنهایی زندگی می کند. فتحی از آنها می خواهد تا او را برای یافتن همسرش و همچنین حلالیت طلبیدن از اهالی روستا کمک کنند.شیخ علی محمد تلاش فراوانی می کند تا مردم را راضی سازد که از گناه او درگذرند. اما اغلب مردم رضایت خود را منوط به بخشش نرگس می کنند.به اصرار فتحی ، شیخ علی محمد و رحمت همراه با بهیار روستا او را در سفری اودیسه وار همراهی می کنند تا نرگس را بیابند.در نهایت و با تحمل مشقت های فراوان ، فتحی به قله کوه و کلبه نرگس می رسد.اما فتحی روی دیدار با نرگس را ندارد و پس از طواف به دور خانه او از سرما جان می سپارد.در پایان نرگس بر بالای جسد فتحی حاضر شده و با انگشت زدن بر روی کفنش ، او را می بخشد.

جانمایه فیلم “استشهادی برای خدا” بر پایه روایتی مشهور بنا نهاده شده که بر اساس آن ، اگر چهل مومن بر خوبی فردی گواهی دهند، او پس از مرگ رستگار خواهد شد.این ایده ساده و روشن تنها با قرار گرفتن در فضای خاص فیلم است که به نتیجه ای مطلوب می رسد. برف و سرما در این فیلم، حکم عنصری دراماتیک را پیدا کرده و نه تنها برخی خلاء های درام فیلمنامه را پوشش می دهند ، که با فضا سازی ویژه خود بار روایت را به پیش می برند.در واقع شخصیت های فیلم به ویژه فتحی به عنوان محور اصلی داستان با قرار گرفتن در شرایطی دشوار و جانکاه ، هم به اصل خود نزدیک تر می  شوند و هم با ریاضتی که می کشند به سوی تطهیر و پالوده شدن از ناپاکی ها رهسپار می شوند.موضوع اصلی حلالیت طلبیدن هم که به عنوان جوهر اصلی روایت مطرح می شود با قرار گیری در فضای سرد و برفی روستا و کوهستان است که مفهومی روشن می یابد.این ریاضت کشی به پاکی از گناهان و در نهایت به رستگاری شخصیت فتحی و حتی همراهان نیمه راه او می انجامد.

 

4. کتاب قانون

سال ساخت: 1387

کارگردان: مازیار میری

مهندس رحمان توانا، كارمند عاليرتبه ي دولتي، در مأموريتي خارج از كشور، به يك دختر زيباي مسيحي دل مي بندد. پس از ماجراهايي، سرانجام دختر به دين اسلام مشرف مي شود و به همراه رحمان به ايران باز مي گردد. اما بازگشتش آغازگر ماجراهايي تازه است. از آنجا كه او به اختيار خود و با آگاهي كامل به اسلام گرويده، چالش جدي ميان او و كساني كه از طريق شناسنامه مسلمان هستند در مي گيرد. اختلافاتي ميان او و رحمان، خانواده رحمان، همكاران او و همه ي كساني كه مناسبات و احكام شرع را در رفتار و گفتارشان رعايت نمي كند. بتدريج ادامه ي اين اختلافات، گسترده تر مي شود تا جايي كه نومسلمان قصه ي ما، تصميم به ترك ايران و گسستن از همسرش مي گيرد. اما وقوع يك فاجعه ملي (زلزله بم) شناخت تازه اي از يك ملت به او مي دهد. كساني كه با همه ي ضعفهاي كوچك و ناچيزشان، در وقت خطر، حماسه آفرين مي شوند و معناي تازه اي از اتحاد و انسجام را به نمايش مي گذارند.

فردی به نام رحمان که به مهندس رحمان توانا معروف است در یک ماموریت خارج از کشور، عاشق دختری مسیحی می‌شود. رحمان و خانواده‌اش بسیار معتقد و مذهبی هستند و همین سبب می‌شود که ژولیت برای ازدواج با رحمان مسلمان شود. ژولیت پس از روی آوردن به اسلام، سعی می‌کند تمام مسائلی که در دین اسلام بر آنها تاکید شده است را به نحو احسن اجرا کند و از اینکه می‌بیند خانواده رحمان و افراد پیرامونش به توصیه‌های اسلامی و دینی بی‌تفاوت هستند تعجب می‌کند. در نقش‌های اصلی این فیلم پرویز پرستویی و دارین حمزه به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم در کشورهای ایران و لبنان فیلمبرداری شده‌است. این فیلم در مارس ۲۰۰۹ در جشنواره بین‌المللی فیلم هنگ کنگ به نمایش درآمد و در اکتبر ۲۰۰۹ در جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم آسیایی-خاورمیانه شد.

منظور از کتاب قانون در این فیلم، در واقع امر، کتاب قرآن است که مبانی اصلی و پایه های بنیادی دین اسلام در چارچوب قواعد شرعی و همچنین رعایت اصول اخلاقی و رفتار شرعی است . پیام این فیلم در واقع، نگاهی انتقادی به فرهنگ دینی در جامعه ایران به شکل عامیانه است  که دین سنت و دین مدرن را در قالب رفتارهای اجتماعی به چالش می کشاند و از طرفی، بازنمایی از نظام اجتماعی جامعه ایرانی را با ضرورت ها و عادت های روزمره زندگی اجتماعی درهم آمیخته است. نمونه بارزی از رفتارهای اجتماعی رایج در ایران اعم از کم فروشی گران فروشی،

تهمت و افترا، توهین و غیبت که در برخی از سکانس های فیلم مشهود است و خود رحمان توانا (پرویز پرستویی) نیز ایفای نقش نموده و هنرنمایی کرده است.

 

5. طلا و مس

سال ساخت: 1389

کارگردان: همایون اسعدیان

سید رضا طلبه جوانی است که با همسرش زهرا و دو فرزند خود برای تحصیل به تهران می‌آید. هدف او از مهاجرت به تهران و تحمل هزینه‌های گزاف این است که در کلاس‌های درس استاد اخلاقی که تعریف او را بسیار شنیده شرکت کند، اما حضور خانواده سید رضا در تهران با مشکلات بسیاری همراه می‌شود.همسرش زهرا مبتلا به بیماری اسکلروز چندگانه می‌شود و روز به روز بیشتر توان حرکتی خود را از دست می‌دهد. سید رضا از یک طرف با هزینه‌های بیمارستان مواجه است، از یک طرف نگهداری از همسرش زهرا و فرزندان خردسالش و از سوی دیگر کلاس‌های درسش!

عشق های موجود بین زن و شوهر در فیلم«طلا و مس» یکی از برجستگی های فیلم است که نه به صورت برجسته بلکه آرام آرام و با تدبیر به بیننده القا می شود.عشق ناب زن و شوهری در «طلا و مس» المانی است که بیننده را تا پایان نگه می دارد، این عشق رنگ و بویی ایرانی دارد و سرشار از حجب و حیاست.

▪ شخصیت های اصلی سیدرضا و زهرا سادات با حوصله، تعریف و پرداخته شده اند و با این که تیپ هایی آشنا هستند اما به دلیل موقعیت های دراماتیک ملموس و انسانی هستند. سیدرضا در ابتدا تیپ آشنای روحانی در فیلم های ایرانی را دارد اما آزمونی که در آن قرار می گیرد و مشکلاتی که از سر می گذراند، آزمونی انسانی و البته نمایشی است که لباس و جایگاه نمی شناسد و یک کاراکتر تیپیکال را به یک شخصیت دراماتیک و جذاب تبدیل می کند.ماجرای بیماری ام اس زهراسادات(نگار جواهریان) به خودی خود جذاب و درگیر کننده است و موقعیتی را ایجاد می کند که ۲ کاراکتر اصلی را در بحران و در نتیجه به تماشاگر نزدیک تر کند.

شیوه کارگردانی ساده و در عین حال مسلط همایون اسعدیان در این فیلم، یکی از نقطه های اوج کارنامه فیلم سازی او را رقم زده است.

فیلم نامه، صحنه های خوب بسیاری دارد که در اجرا نیز چشمگیر و یا حداقل قابل قبول است و وجود ظرافت ها نیز به مدد حضور اسعدیان خوب از کار درآمده است.

6. سر به مهر

سال ساخت: 1391

کارگردان: محمدرضا شفیعی

فیلم «سر به مهر» توانسته بود سیمرغ بلورین بخش کارگردانی نگاه نو -مسابقه فیلمسازان اول را توسط هادی مقدم دوست دریافت کند.

داستان فیلم سر به مهر، از بهترین فیلم های مذهبی ایرانی ، درباره دختری به نام صبا است که برادر دوستش از او خواستگاری می‌کند. بعد از اینکه صحبت‌های اولیه ازدواج آنها انجام می‌شود، صبا که قبلا نماز نمی‌خوانده بنا به شرایطی شروع به نماز خواندن می‌کند، اما خجالت می‌کشد تا این موضوع را با خواستگارش مطرح سازد.

 

این فیلم داستان دختر تنها و خسته‌ای است که زندگی اش را در وبلاگ اش می‌نویسد و توسط برادر دوستش از او خواستگاری می‌شود و صحبت‌های اولیه ازدواج را انجام می‌دهند. او که نماز نمی‌خوانده بنا به شرایط زندگی شروع به خواندن نماز کرده و الان شهامت اینکه به خواستگارش نماز خواندن خود را بگوید ندارد و خجالت می‌کشد ولی در آخر فیلم بازگو می‌کند. انتخاب نام سر به مهر برای این فیلم دارای ایهام است که هم اشاره به نماز خواندن دارد و هم اشاره به این رازی است که تا آخر فیلم سر به مهر باقی می‌ماند.

شخصیت صبا، از همان تیتراژ آغازین به بیننده معرفی می شود؛ او در موتورهای جستجوگر، دائم عباراتی مثل « راههای مبارزه با افسردگی » یا « تور ارزان به استانبول » و از این قبیل چیزها را جستجو می کند؛ ترفندی بسیار عالی برای شناساندن زنِ داستان. او تمامِ اتفاقات زندگی اش را البته با نامی مستعار، روی وبلاگش می فرستد که بیشتر جملاتی هستند سردرگم و بی حاصل، مثل خودش و از سویی دیگر به طور مداوم در وبلاگ دوستانش نظر می گذارد و خلاصه روز و شبش را اینطوری سپری می کند.

7. رستاخیز

سال ساخت: 1391

کارگردان: احمدرضا درویش

این فیلم در جهان غرب با عنوان حسین آنکه گفت نه (به انگلیسی: Hussein Who Said No) و در جهان عرب با عنوان قربان (به عربی: القربان) شناخته می‌شود.

رستاخیز یکی دیگر از بهترین فیلم های مذهبی ایرانی است. این فیلم در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر11 بخش نامزد شده بود و در نهایت جوایزی چون بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را دریافت کرد. داستان فیلم رستاخیز درباره جوانی به نام بکیر بن حر، پیک مخصوص دربار یزید بن معاویه است که متوجه می‌شود نامه‌ای که مسئول رساندن آن شده، فرمان کشته شدن حسین بن علی است. داستان فیلم به وقایع پس از مرگ معاویه بن ابی سفیان می‎پردازد و با جریان ارسال نامه یزید جانشین وی به والی مدینه برای گرفتن بیعت از امام حسین(ع) آغاز می‌شود.

بُکیر بن‌ حُر جوانی پرشور و حقیقت‌جو به عنوان پیک ویژه‌ مأمور رساندن نامه است و در مدینه از مضمون نامه مبنی بر دستور قتل امام حسین(ع) آگاه می‌شود. وی در مکه امام(ع) را دیده و با افکار و اندیشه‌هایش آشنا می‌شود. نامه‌نگاری اهالی کوفه و دعوت از امام سوم شیعیان و پس از آن وقایع محرم سال ۶۱ هجری و شهادت امام حسین(ع) و یارانش از موضوعاتی هستند که در این اثر سینمایی به تصویر درآمده‌اند. بُکیر بن حُر، حامل نامه یزید به مدینه، در این حادثه به همراه پدرش حر بن یزید ریاحی حضور داشته و اولین کسانی هستند که مقابل کاروان امام قرار می‌گیرند؛ اما با گذشت حوادثی و در روز عاشورا، بکیر و پدرش حقانیت حسین(ع) را درک می‌کنند و به سپاه امام (ع) می‌پیوندند

رستاخیز در روز ۲۴ تیر ۱۳۹۴ با مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران عمومی درآمد اما ساعاتی پس از آن در پی انتقاد برخی علمای دینی و اعتراض برخی از افراد مذهبی با محتوای آن از جمله به تصویر کشیدن ابوالفضل عباس از پرده سینماها به پایین کشیده شد. از سوی وزیر ارشاد وقت به درویش پیشنهاد داده شده که صورت شخصیت مورد اختلاف برای نمایش را با تاباندن نور بپوشانید اما کارگردان فیلم این کار را از نظر فنی برای رستاخیز غیرممکن و همچنین این راه حل را موجب «وهم قضیه» دانسته‌است. پس از ۹ سال توقیف این فیلم از توقیف درآمد و مجوز اکران آنلاین گرفت و در ۱۶ اسفند ۱۴۰۰ اکران آنلاین شد. این فیلم از ۲۴ بازیگر که نقش‌های پیش‌برنده را به عهده دارند بهره برده و حدود ۴۰ بازیگر دیگر و هفت بازیگر زن و مرد مهمان نیز در آن بازی کرده‌اند. به غیر از بازیگران ایرانی، بازیگرانی از عراق، کویت، لبنان، آمریکا و سوریه بازی کرده‌اند.

ادامه دارد

منابع:

• https://vista.ir/w/a/16/h9c63
• https://techrato.com/2022/06/09/the-best-iranian-religious-films/
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B2_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B1)