ماه رمضان در آلمان

آلمان کشوری است که حدود 5 میلیون و 5۰۰ هزار نفر از جمعیت حدود 83 میلیون نفری آن را مسلمانان تشکیل  می‌دهند. مسلمانان آلمان نیز همانند مسلمانان سایر کشورها، حلول ماه مبارک رمضان را با برگزاری آیین‌ها و آداب مخصوص به کشور خود جشن گرفته و گرامی می‌دارند.

در آلمان مسلمانان اغلب فعالیت‌ها و آداب ماه رمضان را در مساجد برگزار می‌کنند و روزه‌داران با حضور در مساجد و شرکت در برنامه‌های مذهبی و عبادی در زمان‌ها و ساعات مختلف قبل از افطار و بعد از افطار، فضایی سرشار از معنویت ایجاد می‌کنند. به دلیل آن که بیشتر مسلمانان آلمان، اهل ترکیه هستند، آیین‌های مربوط به ماه رمضان تعداد زیادی مسلمانان این کشور نیز همانند ترک‌ها برگزار می‌شود، که از جمله این سنت‌ها می‌توان به قرائت قرآن و گوش دادن به تفسیر این کتاب الهی و حضور جمعی در کنار یکدیگر و پای سفره افطار پس از خواندن دعا و نیایش اشاره کرد. همچنین در این ماه نمازهای جماعت در مراکز و مساجد مسلمانان ترکیه‌ای با جمعیت بیشتری برگزار می‌شود. عرب‌های مسلمان مقیم آلمان نیز بیشتر از کشورهای لبنان، فلسطین و شمال آفریقا هستند. نمازهای جماعت ایام ماه رمضان در میان مسلمانان عرب این کشور با استقبال و حضور گسترده‌ روزه‌داران همراه است و مراسم افطاری را در منازل آشنایان و یا در مراکز اسلامی برگزار می‌کنند. برخی از اقلیت‌های این افراد در ماه رمضان به کشورهای خود سفر می‌کنند تا ایام این ماه مبارک را در آنجا و در حال و هوای کشور مادری خود سپری کنند.

ایرانیان مقیم آلمان نیز در ماه مبارک رمضان در مرکز اسلامی هامبورگ و در مساجد ایالت های مختلف این کشور جمع شده و نمازهای خود را به جماعت ادا و مراسم افطار و عزاداری های این ماه را برگزار می¬کنند.

در آلمان زندگی روزمره در ماه مبارک رمضان ادامه دارد. مسلمانان روزه دار کار می کنند، به مدرسه می روند و باید بارها و بارها توضیح دهند که چرا روزه می گیرند. یکی از اصلی‌ترین و مهمترین جنبه‌های ماه رمضان برای مسلمانانی که در کشورهای غربی زندگی می‌کنند این است که حس اتحاد و همبستگی در میان آن‌ها افزایش یافته و قوت قلبی برای آن‌ها ایجاد می‌کند.

روزه مذهبی فقط برای مسلمان نیست. مسیحیان قبل از عید پاک 40 روز روزه می گیرند. اعضای کلیساهای شرقی در سال کلیسا چهار دوره روزه می گیرند. در آیین بودا نیز سنت روزه داری وجود دارد.

مهند خورشید، رئیس مرکز الهیات اسلامی دانشگاه مونستر، در مصاحبه ای با خبرگزاری کاتولیک (KNA) از اهمیت ماه رمضان برای مسلمانان آلمان، نقش آن در گفتگوی بین فرهنگی می گوید.

 مهند خورشید؛ یک جامعه شناس و اسلام شناس اتریشی است  که در ۶ سپتامبر ۱۹۷۲ در بیروت به دنیا آمد. وی استاد مرکز تحقیقات ادیان در دانشگاه مونستر آلمان است.

آقای خورشید چند نفر از مسلمانان آلمان در ماه رمضان روزه می گیرند؟

خورشید: طبق یک مطالعه در سال 2020، از هر پنج مسلمان حدود چهار نفر به طور کامل یا جزئی روزه می گیرند.

رمضان هویت می آفریند و نشان دهنده یک تجربه قوی اجتماعی، انسجام خانواده و مسلمانان است. به نظر می‌رسد این احساس اجتماع انگیزه مهم‌تر از اهمیت معنوی روزه برای فرد باشد.

جامعه فعلی آلمان چگونه با ماه رمضان برخورد می کند؟

خورشید: از یک سو، جامعه آلمان روز به روز سکولارتر و حتی غیرمذهبی می شود. هرچه درک اعتقادات مذهبی و اعمال ایمانی کاهش یابد، مسیحیان نیز این تجربه را دارند. مردمی که برایشان فقط این دنیا هست و هیچ خدایی برایشان نیست و زندگی شانسی محض است به سختی می توانند بفهمند که چرا کسی در وسط تابستان یک قطره آب نمی نوشد. “چرا با خودت این کار را می کنی؟” این واکنش طبیعی است.

و از سوی دیگر رمضان هم اکنون بخشی از زندگی عمومی در آلمان است و ملاقات های زیادی را در گفتگوی بین فرهنگی تضمین می کند. مسلمانان و غیرمسلمانان، که در غیر این حالت ملاقات نمی‌کردند، در میهمانی‌های شبانه افطار، در فضایی آرام گرد هم می‌آیند – از همسایگان از جامعه مسجد گرفته تا اسقف‌ها و سیاستمداران ارشد. حتی غیرمسلمانان هم اکنون مسلمانان را به سفره های افطار دعوت می کنند. ماه رمضان فرصت خوبی برای ساختن پل است.

روزه گرفتن کودکان و نوجوانان در مدرسه به طور مکرر باعث بحث می شود زیرا ممکن است توجه و نمرات را به خطر بیندازد

خورشید: این تصور را دارم که مدارس آلمان نسبت به دانش آموزان روزه دار بیشتر آگاه شده اند. معلمان اغلب با من تماس می گیرند و می پرسند که مثلاً در آزمون های کلاس چگونه باید رفتار کنند. یافتن مصالحه مهم است. اما این امر در مورد جوانان مسلمان و والدین آنها نیز صدق می کند. من سعی می‌کنم آنها را متقاعد کنم که قطعاً خدا نمی‌خواهد که به دلیل روزه‌داری از عملکرد ضعیف‌شان آسیب ببینند. قرآن همچنین می گوید که روزه در موارد خاصی قابل جبران است. در نهایت هر کسی باید خودش تصمیم بگیرد.

مهند خورشید از ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ استادیار دانشگاه وین در رشته اسلام شناسی و آموزش دینی  بود، و از سال ۲۰۰۷ به درخواست وزارت آموزش و پرورش اتریش، مسئولیت آموزش دبیرهایِ علوم دینی و اسلامی مدارس وین را بر عهده گرفت.

وی هم زمان با تدریس در دانشگاه و همکاری با وزارت آموزش و پرورش، در پروژه های تحقیقاتی گوناگونی در سراسر دنیا همکاری کرده است. تمرکز اصلی «مهند خورشید» بر روی اسلام در اروپا و فهم اروپا از اسلام است، وی معتقد است آموزش¬های دینی-اسلامی در مدارس در اروپا می¬تواند سهم به سزایی در زدودن اسلام هراسی در اروپا داشته باشد.

«مهند خورشید» در ده سال اخیر، مقالات متعددی را در موضوعات هرمونوتیک قرآنی، اسلام در اروپا، مهاجرت مسلمانان به اروپا و مسائل پیش روی آنان، و اسلام و عصر روشنگری در اروپا به رشته تحریر در آورده است. وی در سال¬های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ امام یکی از مساجد کوچک در محله اوتاکرینگ وین نیز بود.

وی در پی همگام شدن اسلام در اتریش با ارزش¬های جامعه اتریشی، در سال ۲۰۱۲ کتاب «اسلام بخشنده است» را منتشر کرد.

اواخر سال ۲۰۱۳ انجمن های اسلامی اروپا به خصوص در حوزه آلمانی زبان، علیه خورشید تظاهرات می¬کنند و از تفسیر تاریخی- انتقادی وی به عنوان تحریف در اسلام یاد می¬کنند. آنان معتقد بودند که خورشید  از حیث علوم الهیاتی مورد تأیید نیست؛ و وی در جایگاهی نیست که بخواهد وارد چنین تفسیرهایی در مورد قرآن و اسلام شود، و از آن پس بسیاری از گروه ها و انجمن های اسلامی در اتریش و آلمان پشتیبانی خود را از وی قطع کردند. وی بارها به مرگ تهدید شده است و از این رو پلیس آلمان محافظان مخصوص برای وی در نظر گرفته است.

او تاکنون چند کتاب نیز به رشته تحریر در آورده است که که از جمله آنها می توان به « همگی باهم – تعلیمات دینی اسلامی»،« مسائل و مشکلات الهیات اسلامی در اروپا»، «رابطه میان علو اسلامی و الهیات اسلامی»، و…اشاره کرد.

گفتنی است، دولت آلمان در این سال‌ها تلاش کرده تا با احترام ویژه ای، جامعه مسلمانان آلمان را مورد خطاب قرار دهد و ظرفیت‌های لازم را برای رفاه اقلیت های دینی و از جمله آن مسلمانان در این کشور دموکراتیک فراهم آورد.

با آغاز ماه مبارک رمضان هرساله، مقامات آلمانی طی پیام هایی فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به مسلمانان تبریک می گویند. رئیس جمهور و صدراعظم آلمان و رئیس شورای مرکزی مسلمانان آلمان طی پیام هایی فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به مسلمانان تبریک گفتند.

«فرانک والتر اشتین مایر»، رئیس جمهور آلمان در پیام توئیتری آغاز ماه مبارک رمضان را به مسلمانان تبریک گفت و افزود: برای تمامی مسلمانان یک ماه توام با روزه و تفکر آرزو می‌کنم.

 «اولاف شولتس»، صدراعظم آلمان نیز در پیامی در توئیتر به جامعه مسلمانان آلمان تبریک گفت. وی در توییتر نوشت:«شمار زیادی از مسلمانان برای نخستین سحری خود پیش از طلوع آفتاب از خواب برخاستند. امروز در آغاز # رمضان برای همه مؤمنان ماه پربرکتی را آرزو می-کنم.

سیاستمدار SPD ، این پیام را به زبان ترکی و عربی هم منتشر کرد. در متن کامل پیام صدراعظم آلمان به مناسبت آغاز ماه رمضان در صفحه رسمی دولت آلمان آمده است: ماه رمضان زمان تدبر درونی است، زمان با هم بودن و همبستگی است-مثلا هر عصر هنگام افطار، زمان حمایت از دیگران و نشان دادن همبستگی است. این امر به ویژه در حال حاضر ارزشمند است. تمایل بسیاری از شهروندان کشورمان برای کمک به زلزله زدگان ترکیه و سوریه مرا تحت تاثیر قرار داد. با کمک به قربانیان نشان می دهید که تنها نیستند. این نشانه‌های حمایت به مردم آنها اعتماد به نفس می‌دهد. اما آنها همچنین نشان می‌دهند که ما به عنوان یک کشور،اگر کنار هم باشیم و از یکدیگر حمایت کنیم، می‌توانیم راه‌حل‌هایی برای چالش‌های بزرگ پیدا کنیم. من خوشحالم که مسلمانان در بسیاری از زمینه های جامعه ما در این امر مشارکت دارند. بسیار سپاسگزارم و ماه مبارک رمضان بر شما مبارک باد!

«ایمن مازیک» رئیس شورای مرکزی مسلمانان آلمان نیز در پیام خود به مناسبت آغاز ماه مبارک رمضان گفت: برای همه مسلمانان ماه مبارک رمضان و زمان پر برکتی برای تفکر درونی، عبادت و مغفرت و لطف خداوند آرزومندیم. ماه مبارک دارای اثر هویت سازی بالایی است که اغلب باعث می شود مسلمانان علیرغم محدودیت های جسمانی در ماه رمضان بالاتر از حد متوسط عمل کنند.اجتماع و همبستگی با مستضعفان و مستمندان به ویژه در این ماه مبارک از اهمیت بالایی برخوردار است.

لینک گزارش:

https://www.domradio.de/artikel/islamischer-theologe-erklaert-den-ramadan-deutschland

https://farhangemelal.icro.ir/news/5458/

https://www.facebook.com/Bundespraesident.Steinmeier/

https://www.bundesregierung.de/breg-de/suche/grusswort-kanzler-ramadan-2172842

https://www.zentralrat.de/34542.php