تلاش آلمان برای بازگرداندن میراث دوران استعمار

آلمان، بازگرداندن میراث تاریخ استعمار خود به کشورهای صاحب این آثار را جزو وظایفش اعلام کرده است. دولت فدرال برای همکاری بین المللی قوی تر برای بازگرداندن اشیاء از بافت کشورهای استعماری در گفت و گوی مبتنی بر مشارکت با جوامع مبدأ تلاش می کند. در آلمان اشیاء زیادی در موزه ها و مجموعه ها وجود دارد که به دست آوردن آنها مربوط به استعمار اروپایی است. این اشیاء نه تنها از مستعمرات سابق آلمان می آیند، بلکه از دیگر زمینه های استعماری از طریق تجارت یا کمک های مالی به آلمان آمده اند.

 این اقلام از مجموعه زمینه های استعماری آلمان را می توان تقریباً در تمام موزه های این کشور یافت. اشیاء مستعمرات سابق آلمان نه تنها توسط موزه قوم شناسی، بلکه در مجموعه های موزه های تاریخ طبیعی، تاریخ و تاریخ محلی نگهداری می شوند. این بخشی از مسئولیت تاریخی دولت فدرال است که تحقیق کند این اشیاء در اصل متعلق به کجا بوده و چگونه به آلمان آمده اند. در گفت‌وگوی مبتنی بر مشارکت با جوامع مبدأ و کشورهای مبدأ، باید راه مناسبی برای برخورد با این اشیاء و درخواست‌های احتمالی برای بازگشت آنها بیابند.

بازگشت برنزهای بنین

در 1 ژوئیه 2022، «کلودیا روث»، وزیر فرهنگ آلمان، بیانیه سیاسی مشترکی را در مورد بازگرداندن مفرغ های بنین و همکاری موزه های دوجانبه با «آنالنا بائربوک»، وزیر امور خارجه، «لای محمد» وزیر فرهنگ و «زبیرو دادا» وزیر امور خارجه نیجریه امضا کرد. بر این اساس، توافق نامه های بازگشت بین موزه های آلمان و «کمیسیون ملی نیجریه برای موزه ها و بناهای تاریخی» (NCMM) مورد توافق واقع شد. این امکان، انتقال مالکیت و بازگشت فیزیکی به نیجریه را فراهم می کند. در این مراسم در وزارت امور خارجه فدرال، روث وزیر امور خارجه و بائربوک وزیر امور خارجه دو برنز بنین را که قبلاً در مجموعه موزه قوم شناسی بنیاد میراث فرهنگی پروس بود به هیئت نیجریه اهدا کردند. پیش از این بیانیه مشترک، یک هیئت آلمانی از ابوجا در نیجریه در اواسط اکتبر 2021 بازدید کرد که طی آن یادداشت تفاهمی بین وزارت خارجه فدرال و کمیسیون ملی نیجریه برای موزه ها و بناهای تاریخی امضا شد. برنزهای بنین در سال ۱۸۹۷ در جریان لشکرکشی سربازان انگلیسی به شهر بنین (در غرب آفریقا) به غارت رفتند و به موزه‌هایی در اروپا و آمریکای شمالی فروخته شدند. بزرگترین مجموعه برنزهای بنین در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود اما حدود ۱ هزار و ۱۰۰ مورد از این آثار تاریخی در کلکسیون موزه‌های آلمانی در هامبورگ، کلن، اشتوتگارت، لایپزیگ و درسدن قرار داده شدند. دستکم ۴۴۰ مورد از عتیقه‌جات مسروقه در کلکسیون موزه مردم شناسی برلین نگهداری می‌شوند. این گنجینه قرار بود پاییز امسال در یک موزه تازه تاسیس از هنر غیراروپایی به نمایش گذاشته شوند اما ماه گذشته «هارتموت دورگلو» مدیر این موزه در یک مصاحبه افشا کرد آثار اصلی به نیجریه برگردانده خواهد شد و این موزه یا ماکت آنها را به نمایش می‌گذارد یا به صورت نمادین جایشان را خالی خواهد گذاشت. مقامات برلین تا پیش از این از تایید قطعی برنامه‌های خود برای بازگرداندن این آثار خودداری می‌کردند و می‌گفتند مذاکرات با نیجریه در این باره ادامه دارد. تمایل به تفاهم با کشورها و جوامع مبدأ در رسیدگی به درخواست های رسمی برای بازگشت اشیاء منعکس می شود. این امر برای مثال در مورد بازگرداندن نشان نمادین «کیپ کراس» به جمهوری نامیبیا مشاهده شد.

«کیپ کراس» بخشی از مجموعه موزه تاریخی آلمان (DHM) بود و از سال 2006 در نمایشگاه دائمی آن به نمایش گذاشته شده بود. در ماه مه کیپ کراس 2019، «مونیکا گروتس»، وزیرسابق فرهنگ آلمان، «رافائل گروس»، رئیس موزه تاریخی آلمان و «آندریاس گییب»، سفیر جمهوری نامیبیا، تصمیم هیئت امنای موزه تاریخی آلمان را برای بازگشت اعلام کردند.بازگشت انجیل و شلاق خانوادگی «هندریک ویتبوی» که در سال 1902 به موزه لیندن در اشتوتگارت اهدا شده بود، سیگنالی مثال زدنی هم برای کشورهای مبدأ و هم برای چشم انداز موزه آلمان است. 

 در آینده، موزه‌های بنیاد میراث فرهنگی پروس (SPK) در انجمن هومبولت برلین، نقش پیشگامی در پردازش و تحقیق مجموعه‌هایی از زمینه‌های استعماری ایفا خواهند کرد .

رسیدگی به بقایای انسان

سازمان‌های چتر فدرال، ایالتی و شهرداری به طور مشترک این اعتقاد را نشان می‌دهندکه بقایای انسان از بافت‌های استعماری متعلق به موزه‌ها و مجموعه‌های آلمان نیست و باید به جوامع اصلی بازگردانده شود. بنابراین، رسیدگی مناسب به بقایای انسانی بالاترین اولویت را در پردازش مجموعه ها دارد. در فوریه 2022، بنیاد میراث فرهنگی پروس (SPK) بقایای انسانی از 32 فرد را که در مجموعه موزه ماقبل تاریخ و تاریخ اولیه بودند به نمایندگان دفتر امور هاوایی تحویل داد. کمیسر دولت فدرال برای فرهنگ و رسانه (BKM) همچنین در حال حاضر یک پروژه تحقیقاتی سه ساله در مورد بقایای انسانی از غرب آفریقا در موزه ماقبل تاریخ و تاریخ اولیه موزه های دولتی برلین را با هدف بازگرداندن به کشور بررسی میکند.

آلمان در میان کشورهای دیگر در زمینه نگهداری بقایای انسانی آفریقایی در موزه‌ها، دانشگاه‌ها و مجموعه‌های خصوصی، کشوری منحصر به فرد محسوب می‌شود.آلمان در چند نوبت، بقایای انسانی را به نامبیبا بازگردانده است، کشوری که آلمان‌ها بین سال‌های 1904 تا 1908 ده‌ها هزار نفر از بومیان آن را قتل‌عام کردند.

 ثبت و دیجیتالی کردن مجموعه ها از زمینه های استعماری

استراتژی دیجیتالی سازی از اکتبر 2020 در مجموعه های آلمان اتخاذ شد که امکان ضبط تدریجی و انتشار دیجیتالی مجموعه‌هایی از زمینه‌های استعماری را فراهم می‌کند. در آینده قرار است این پورتال به یک پلت فرم اطلاعات مرکزی برای مجموعه هایی از زمینه های استعماری در موسسات فرهنگی و دانش آلمانی گسترش یابد.

ترویج تحقیقات منشأ

تحقیق در مورد منشأ مالکیت‌هایی که زمینه‌های استعماری دارند، گامی ضروری برای یافتن رویکردی مسئولانه به این اشیاء است. این به طور ایده‌آل با همکاری کارشناسان کشورها و جوامع مبدأ مربوطه انجام می‌شود. از سال 2019، بنیاد هنر گمشده آلمان، تحقیقات منشأ بر روی مجموعه‌هایی از زمینه‌های استعماری را تأمین مالی می‌کند. وظیفه این مرکز از یک طرف حمایت از پردازش سیستماتیک منشأ دارایی های مجموعه و تحقیقات پایه مرتبط است. از سوی دیگر، نتایج تحقیقات را در دسترس عموم قرار می دهد و به شبکه سازی جامعه تحقیقاتی بین المللی کمک می کند.

بنیاد فرهنگی فدرال آلمان (KSB) در حال حاضر بودجه «ابتکار مجموعه های قوم شناسی» را تامین می کند، که در مورد توسعه نمایشگاه های دائمی جدید است که همچنین بر جایگاه فرهنگ های مبدأ در ارائه و تحقیق مجموعه های استعماری تاکید می کند.

نمونه هایی از آثار باستانی کشورهای دیگر در آلمان

مجسمه نفرتیتی در سال ۱۹۱۲ میلادی توسط «لودویگ برشارت»، باستان‌شناس آلمانی در محوطه عمارنه در ۲۴۰ کیلومتری جنوب قاهره کشف شد. مصر از زمان رونمایی این مجسمه در سال ۱۹۲۴ خواستار بازگرداندن آن شده است، اگرچه بنیاد میراث فرهنگی پروس ادعا می‌کند که آن‌ها درخواست رسمی برای بازگرداندن نفرتیتی ندارند. این بنیاد همچنین ادعا می‌کند که این مجسمه باستانی به طور قانونی از مصر خارج شده است، اگرچه این مورد محل مناقشه میان آلمان و مصر بوده است.

 ترکیه نیز مدت‌هاست که خواستار بازگرداندن محراب پرگامون، یک بنای تاریخی متعلق یونان باستان شده است که قدمت آن به قرن دوم قبل از میلاد بازمی‌گردد.

لینک گزارش:

https://www.bundesregierung.de/breg-de/bundesregierung/bundeskanzleramt/staatsministerin-fuer-kultur-und-medien/sammlungsgut-aus-kolonialen-kontexten-1851438

https://www.theartnewspaper.com/2023/01/20/no-plans-to-return-berlins-star-museum-attractions-nefertiti-and-pergamon-altar-german-official-says