بررسی شرایط کار شورای اسلامی و دانشجویان مسلمان در هامبورگ

 هامبورگ پس از برلین، دومین شهر بزرگ آلمان و سومین بندر اروپا به شمار می‌رود. این شهر که به عنوان دروازه‌ اروپا هم شناخته می‌شود، مهاجران بسیاری را از اقصی‌نقاط جهان در خود جای داده است. در میان مهاجرانی که در طی سالیان اخیر به هامبورگ کوچ کرده‌اند، مسلمانان زیادی وجود دارند و سازمان‌های اسلامی و مساجد مختلفی نیز در هامبورگ فعالیت می‌کنند. یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین سازمان‌های اسلامی که در هامبورگ فعالیت دارد، شورای اسلامی هامبورگ است. این شورا که در سال ۱۹۹۹ فعالیت خود را آغاز کرده است، در حال‌حاضر ۶۵ مسجد و انجمن اسلامی در شهر هامبورگ را مدیریت می‌کند. علاوه بر این، نظارت بر بسیاری از انجمن‌های چند قومیتی نیز بر عهده این شورا قرار دارد. سایت اسلامیشه تسایتونگ به تازگی با کریم توکچین، از اعضای هیات مدیره این شورا مصاحبه‌ای انجام داده و درباره فعالیت‌های شورای اسلامی هامبورگ و وضعیت مسلمانان در این شهر با او به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه ترجمه بخش‌هایی از آن را می‌خوانید:

شورای اسلامی هامبورگ چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهد؟

به عنوان یک جامعه اسلامی، ما در بسیاری از زمینه‌ها فعالیت داریم. در شورای اسلامی هامبورگ، سمینارها و دوره‌های آموزشی درباره اسلام، جامعه و سیاست برگزار می‌شود. همچنین ما برای دانشجویان و محققان برجسته مسلمان، کمک هزینه‌های تحصیلی و پژوهشی داریم. علاوه بر این‌ها، سفرهای آموزشی نیز برای اعضای خود برگزار می‌کنیم. جالب است بدانید که اکثر اعضای شورای اسلامی هامبورگ را دانشجویان تشکیل می‌دهند.

دانشجویان مسلمان در جامعه آلمان بسیار فعال هستند. به نظر شما فعالیت‌ها آن‌ها اثربخش است؟

هدف از ایجاد شبکه‌های دانشجویی، عموما بحث در مورد موضوعات مهم و متفاوت است. این امر درباره دانشجویان مسلمانان نیز صدق می‌کند. دانشجویان مسلمان وقتی گرد یکدیگر جمع می‌شوند، درباره موضوعات مهم و حتی تابو در جامعه آلمان صبحت می‌کنند. اما این بدان معنا نیست که این جوانان، رهبران فکری جوامع اسلامی هستند. آن‌ها صرفا تلاش می‌کنند تا به موضوعات مختلف بپردازند که لزوما در خطبه‌های نماز جمعه مطرح نمی‌شوند. با این وجود، من معتقدم که در درازمدت، دانشجویان مسلمان تأثیر مثبتی بر جامعه خواهند داشت.

دانشجویان مسلمان در مراکز آموزشی تا چه اندازه به خدمات و امکانات مذهبی دسترسی دارند؟

برخی از دانشگاه‌ها، اتاق‌هایی را برای نماز یا مراسم اعتکاف در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. همچنین در شورای اسلامی هامبورگ یک اتاق به مراسم اعتکاف دانشجویان مسلمان اختصاص داده شده است. اما ما در شهر هامبورگ به همراهی همه کالج‌ها و دانشگاه‌ها نیاز داریم. ما همیشه باید به کمیته اجرایی دانشگاه‌ها مراجعه کنیم و دغدغه‌های خود را توضیح دهیم. در جامعه آلمان، دانشجویان مسلمانان معمولا تنها گروهی هستند که برای عبادت روزانه نیاز به فضای ویژه‌ای دارند.

شما در هیئت مدیره شورای هامبورگ فعالیت دارید. به نظر می‌رسد که این شورا اهمیت زیادی برای انسجام جامعه مسلمانان در آلمان دارد. شما در این باره چه فکر می‌کنید؟

همان‌طور که گفتید؛ شورای اسلامی هامبورگ نقش مهمی در همبستگی میان مسلمانان این شهر دارد. هر چند، اعضای این شورا در بسیاری از موارد هم نظر نیستند، اما شکل‌گیری این شورا یک پروژه موفق برای شهر هامبورگ به شمار می‌رود. در واقع، شورای اسلامی هامبورگ به صدای مسلمانان هامبورگ تبدیل شده است و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در گسترش روابط دولت و شهروندان هامبورگ ایفا کند.

ده سال پیش، قراردادی میان اعضای سنای هامبورگ و سه سازمان اسلامی( شورای هامبورگ، اتحادیه ترکی-اسلامی دیتیب و مرکز فرهنگی هامبورگ) بسته شد. آیا این قرارداد برای مسلمانان مفید بوده است؟

این قرارداد باعث شد که جوامع اسلامی در هامبورگ بتوانند بخشی از خواسته‌های خود را به سیاستمداران این شهر اعلام کنند. به طور مثال، اعیاد مسلمانان در مدارس و محل کار به رسمیت شناخته شده است. به اعتقاد من قرارداد مذکور توانسته شرایط مسلمانان در هامبورگ را بهبود بخشد و گام مثبتی در جهت صلح در جامعه آلمان بردارد. اما اکنون برخی از سیاستمداران هامبورگ بر این باورند که باید در این قرارداد تجدیدنظر شود.

البته این قرارداد منتقدان زیادی هم دارد. چگونه با این منتقدان برخورد می‌کنید؟

ما پذیرای نقدها هستیم و حاضریم در شرایط منطقی با هر منتقدی به بحث بپردازیم. اما قرارداد مذکور باید با هوشیاری ارزیابی شود. نباید بدون آگاهی درباره این قرارداد نظر دهیم.

بسیاری بر این باورند که دولت فدرال مسئول بخش بزرگی از تصمیماتی است که درباره مسلمانان گرفته می‌شود. اما در حقیقت، تصمیم‌گیری درباره بخش زیادی از مسائل مربوط به مسلمانان در سطح ایالتی صورت می‌گیرد. آیا جوامع اسلامی در هامبورگ تاکنون توانسته‌اند از این شرایط استفاده ‌کنند؟

در هامبورگ، مسلمانان توانسته‌اند برای مسائلی مانند دفن مسلمانان یا مراقبت‌های معنوی در زندان با دولت ایالتی به توافق برسند. البته مذاکرات ادامه دارد و سازمان‌های اسلامی که با دولت ایالتی همکاری دارند، تلاش می‌کنند تا سایر خواسته‌های مسلمانان را نیز در جلسات با مقامات دولت مطرح کنند.

براساس برآوردهای انجام شده، در حال حاضر حدود ۱۴۰ هزار مسلمان در هامبورگ زندگی می‌کنند که در حدود ۹ درصد جمعیت این شهر است. این آمار به برلین شباهت زیادی دارد. اما جوامع اسلامی در برلین رابطه خوبی با دولت ایالتی ندارند. فکر می‌کنید چه دلیلی برای این امر وجود دارد؟

سوال دشواری است. می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد: یکی از آنها مطمئناً این است که شورای اسلامی هامبورگ از سال ۱۹۹۹ فعالیت می‌کند. یعنی از همان‌زمان، جوامع مسلمان تلاش کرده‌اند تا به همبستگی برسند و با سیاستمداران هامبورگ ارتباط برقرار کنند. ما سال‌ها است که مراسم افطار را با حضور سیاستمداران هامبورگ برگزار می‌کنیم. این اقدامات باعث تقویت رابطه و از بین‌ رفتن تعصبات می‌شود. همچنین این اقدامات تنش‌ها را کاهش ‌می‌دهد و  موجب می‌شود که سیاستمداران زودتر به درخواست‌های مسلمانان واکنش نشان دهند.

لینک مصاحبه:

Muslime in Hamburg: Was ist das Besondere an der Hansestadt?